1991 දී පමණ අපේ පාසලට අල්ලපු වත්තේ ඇති පාසලේ එම වසරේ මහපොළ සැනකෙළිය පවත්වන ලදී. ඒ වන විට පහේ ශිෂ්‍යත්ව විභාගයටවත් වාඩිඩී නොසිටි මම දැඩිව පොත් කියවීමට ඇබ්බැහිව සිටියෙමි. රොබින් හුඩ්, ග්‍රිම් කතාවලින් පටන්ගෙන සීයාගේ පොත් අල්මාරියේ තිබූ පැරණි ඉතිහාස පොත් දක්වා අසුවන හැමෙකක්ම කැවිලි කමින් කියවීම එකල මගේ විනෝදාංශයක් වීම. ඉදින් මේ මහපොළ සැනෙකෙලියට ගිය මගේත් මා කැටුව ගිය මා වැනිම පොත් කාවෙක් වූ මගේ පියාගේත් ප්‍රධාන බලාපොරොත්තුවක් වූයේ හොඳ පොත් ටිකක් මිලදී ගැනීමය. මගේ පියා හඳුනන අයෙකුගේ දියණියක විසින් අලුතින්ම ආරම්භ කරන ලද කුඩා පොත්හලකට (අද එය දිවයිනේ ප්‍රධාන නගර කිහිපයක විහිදුනු දැවැන්ත පොත් සමාගමකි) ගොඩවැදුනු විට මගේ නෙත ගැටුනේ මා හට අහම්බෙන් ලැබුනු විදුසර කලාපයක මුල් වරට දුටු එස් එම් බන්දුසීලයන් විසින් 2001 අභ්‍යවකාශ වීර චාරිකාව ලෙස සිංහලට නගන ලද ආතර් සී ක්ලාක්ගේ 2001 Space Odyssey පොතයි. එහි පිට කවරයේ අඩංගු විස්තරය කියවූ මම කුතුහලයට පත්වීමි. එම නිසාම ඒ වන විට පාසලේ විද්‍යා විෂය හැදෑරීමටවත් පටන් ගෙන නොතිබුනත් කුතුහලය නිසාම එම පොත පියාට කියා මිලදී ගතිමි.
වහ වහා කියවීමට ගත්තත් මගේ මඳ දැනුම නිසා සම්පූර්ණයෙන් වටහා ගැනීම නම් අපහසු විය. එමෙන්ම පොතේ මුල් පිටු කිහිපයෙන්ම මගේ ආගමික විශ්වාස වලටද සම්පූර්ණයෙන් ප්‍රතිවිරුද්ධ මත ඉදිරිපත් වි තිබීම මගේ සිත් වේදනාවටද හේතුවිය. 2001 සම්පූර්ණයෙන් වටහා ගැනීමට මා හට වසර කිහිපයක්ම ගතවීය. මගේ විශ්වාසයන් උඩු යටිකුරු කළත් විද්‍යා ප්‍රබන්ධ ලෝකයට මා හඳුන්වා දුන්නේ ඒ නවකතාවයි.
පොතට පදනම් වූ චිත්‍රපටය මා මුල්වරට දුටුවේ අපේ පාසලේ 1995 දී පමණ පැවති විද්‍යා ප්‍රදර්ශනයකදී විය යුතුය. බාල වී එච් එස් පිටපතක් ඔස්සේ විකාශය වූ එය කිසිසේත් මගේ සිත් ගැනීමට අසමත් විය. ඉන්පසු 2006 දී පමණ නැවතත් වරක් ඩී වී ඩී පිටපතක් ඔස්සේ නැරඹුවත් අතිශයින්ම නීරස වීම නිසා බැලීම අත් හැර දැමීමි. මේ අතර කාලයේදී 2001 චිත්‍රපටය ගැන ලිපියක් කියවීමට ලැබිනි. චිත්‍රපටය නැවතත් වරක් ඉවසීමෙන් නැරඹීමට පෙළඹවූයේ එම ලිපියයි. එවර නම් චිත්‍රපටය නිසි පරිදි රස විඳීමට මට හැකි විය. ස්ට්‍රවූස්ගේ Thus Spake Zarathustra සංගීත ඛණ්ඩයෙන් ඇරඹී සඳ දකින්නා අද්භූත පාෂානයේ බලපෑමෙන් ආයුධ භාවිතයට ඉගෙන ගැනීම මඟින් මානව පරිණාමය නව දිශාවකට යොමු කළ තැනේ සිට ඩේවිඩ් බෝමන් තාරකා දරුවෙක් ලෙස යළි උපත ලබන අවස්ථාව දක්වා සමවැදී නැරඹූවෙමි. එය සිනමා ඉතිහාසයේ දැඩි අවධානයකට ලක්වූ චිත්‍රපටයක් වන්නේ මන්ද යන්න එවිට පැහැදිලි වේ.
න්‍යෂ්ඨික යුද්ධය පිළිබඳ විශිෂ්ඨ පැරඩියක්වූ ඩොක්ට ස්ට්‍රේන්ජ්ලව් නිපදවීමෙන් පසු මිනිසා හා විශ්වය සමඟ සබඳතාව ගැන චිත්‍රපටයක් නිපදවීමට ස්ටැන්ලි කුබ්රික් හට අවශ්‍ය විය. මේ ගැන කොළොම්බියා සමාගමේ විධායකයන් හට දැන්වූ විට "ගහක් උඩ ඉන්න හුදෙකලා පිස්සෙක් " වැනි අයෙක් ලියූ විද්‍යා ප්‍රබන්ධ ගැන කුබ්රික් හට අසන්නට ලැබිනි. මේ පිස්සා ලෙස හැඳින්වූයේ එවකට ලංකාවේ ස්ථිර පදිංචියට පැමිණි ආතර් සී ක්ලාක් පිළිබඳවයි. නිව්යෝක් නුවරදී 1964 දී ක්ලාක් හමුවූ කුබ්රික් ඔහුගේ කෙටිකතා දෙකක් ඇසුරින් (Sentinel, Dawn of Man) 2001 චිත්‍රපටය සඳහා මූලික තිර රචනය සම්පාදනය කළේය. 2001 නවකතාව හා චිත්‍රපටය සමාන්තර ව ගොඩනැගුනත් මේ දෙක අතර යම් යම් වෙනස්කම්ද විය. උදාහරණයකට ටයිකෝ චුම්බක අනියමයේ කාර්යභාරය ගැන නවකතාව විශේෂිතව දක්වතත් චිත්‍රපටය මඟින් එය ප්‍රේක්ෂකයාගේ අර්ථ නිරූපණයට බාර කොට ඇත.
මිනිසා හඳ මත පා තැබීමටත් පෙර අභ්‍යවකාශ පරම්පාරවක් ගැන අපේක්ෂාවෙන් නිර්මාණය කරන ලද 2001 චිත්‍රපටය ස්ටැන්ලි කුබ්රික්ගේ විශිෂ්ඨ පරිකල්පන හැකියාව පිළිබඳ හොඳම උදාහරණයක්.අද අප එදිනෙදා භාවිතා කරන ටැබ් වැනි උපාංග අවුරුදු 40කටත් වඩා ඉහතදී කුබ්රික්ගේ පරිකල්පනයට හසුවූ අයුරු විස්මය ජනකය. පසුකාලීන හොලිවුඩ් සිනමාකරුවන් වූ ස්ටීවන් ස්පීල්බර්ග් හා ජෝජ් ලූකස් හට මෙන්ම මෑතකදී ඉන්ටස්ටෙලර් චිත්‍රපටය නිර්මාණය කළ ක්‍රිස්ටෝපර් නෝලන් හටද 2001 ආභාෂයක් විය. ස්පීල්බර්ග් වරක් පැවසූවේ "අපේ පරම්පරාවේ මහා පිපිරුම මේ චිත්‍රපටය" බවයි. අභ්‍යවකාශ තරණය සම්බන්ධයෙන් වඩාත් යථාර්තවාදී චිත්‍රපට නිර්මාණය කිරීමටද 2001 විශාල බලපෑමක් සිදු කළේය.
වහ වහා කියවීමට ගත්තත් මගේ මඳ දැනුම නිසා සම්පූර්ණයෙන් වටහා ගැනීම නම් අපහසු විය. එමෙන්ම පොතේ මුල් පිටු කිහිපයෙන්ම මගේ ආගමික විශ්වාස වලටද සම්පූර්ණයෙන් ප්‍රතිවිරුද්ධ මත ඉදිරිපත් වි තිබීම මගේ සිත් වේදනාවටද හේතුවිය. 2001 සම්පූර්ණයෙන් වටහා ගැනීමට මා හට වසර කිහිපයක්ම ගතවීය. මගේ විශ්වාසයන් උඩු යටිකුරු කළත් විද්‍යා ප්‍රබන්ධ ලෝකයට මා හඳුන්වා දුන්නේ ඒ නවකතාවයි.
පොතට පදනම් වූ චිත්‍රපටය මා මුල්වරට දුටුවේ අපේ පාසලේ 1995 දී පමණ පැවති විද්‍යා ප්‍රදර්ශනයකදී විය යුතුය. බාල වී එච් එස් පිටපතක් ඔස්සේ විකාශය වූ එය කිසිසේත් මගේ සිත් ගැනීමට අසමත් විය. ඉන්පසු 2006 දී පමණ නැවතත් වරක් ඩී වී ඩී පිටපතක් ඔස්සේ නැරඹුවත් අතිශයින්ම නීරස වීම නිසා බැලීම අත් හැර දැමීමි. මේ අතර කාලයේදී 2001 චිත්‍රපටය ගැන ලිපියක් කියවීමට ලැබිනි. චිත්‍රපටය නැවතත් වරක් ඉවසීමෙන් නැරඹීමට පෙළඹවූයේ එම ලිපියයි. එවර නම් චිත්‍රපටය නිසි පරිදි රස විඳීමට මට හැකි විය. ස්ට්‍රවූස්ගේ Thus Spake Zarathustra සංගීත ඛණ්ඩයෙන් ඇරඹී සඳ දකින්නා අද්භූත පාෂානයේ බලපෑමෙන් ආයුධ භාවිතයට ඉගෙන ගැනීම මඟින් මානව පරිණාමය නව දිශාවකට යොමු කළ තැනේ සිට ඩේවිඩ් බෝමන් තාරකා දරුවෙක් ලෙස යළි උපත ලබන අවස්ථාව දක්වා සමවැදී නැරඹූවෙමි. එය සිනමා ඉතිහාසයේ දැඩි අවධානයකට ලක්වූ චිත්‍රපටයක් වන්නේ මන්ද යන්න එවිට පැහැදිලි වේ.
න්‍යෂ්ඨික යුද්ධය පිළිබඳ විශිෂ්ඨ පැරඩියක්වූ ඩොක්ට ස්ට්‍රේන්ජ්ලව් නිපදවීමෙන් පසු මිනිසා හා විශ්වය සමඟ සබඳතාව ගැන චිත්‍රපටයක් නිපදවීමට ස්ටැන්ලි කුබ්රික් හට අවශ්‍ය විය. මේ ගැන කොළොම්බියා සමාගමේ විධායකයන් හට දැන්වූ විට "ගහක් උඩ ඉන්න හුදෙකලා පිස්සෙක් " වැනි අයෙක් ලියූ විද්‍යා ප්‍රබන්ධ ගැන කුබ්රික් හට අසන්නට ලැබිනි. මේ පිස්සා ලෙස හැඳින්වූයේ එවකට ලංකාවේ ස්ථිර පදිංචියට පැමිණි ආතර් සී ක්ලාක් පිළිබඳවයි. නිව්යෝක් නුවරදී 1964 දී ක්ලාක් හමුවූ කුබ්රික් ඔහුගේ කෙටිකතා දෙකක් ඇසුරින් (Sentinel, Dawn of Man) 2001 චිත්‍රපටය සඳහා මූලික තිර රචනය සම්පාදනය කළේය. 2001 නවකතාව හා චිත්‍රපටය සමාන්තර ව ගොඩනැගුනත් මේ දෙක අතර යම් යම් වෙනස්කම්ද විය. උදාහරණයකට ටයිකෝ චුම්බක අනියමයේ කාර්යභාරය ගැන නවකතාව විශේෂිතව දක්වතත් චිත්‍රපටය මඟින් එය ප්‍රේක්ෂකයාගේ අර්ථ නිරූපණයට බාර කොට ඇත.
 |
| ක්ලාක් හා කුබ්රික් |
 |
| ටැබ් නිර්මාණයට වසර 40කට පෙර කුබ්රික්ගේ පරිකල්පනය |
මිනිසා හඳ මත පා තැබීමටත් පෙර අභ්‍යවකාශ පරම්පාරවක් ගැන අපේක්ෂාවෙන් නිර්මාණය කරන ලද 2001 චිත්‍රපටය ස්ටැන්ලි කුබ්රික්ගේ විශිෂ්ඨ පරිකල්පන හැකියාව පිළිබඳ හොඳම උදාහරණයක්.අද අප එදිනෙදා භාවිතා කරන ටැබ් වැනි උපාංග අවුරුදු 40කටත් වඩා ඉහතදී කුබ්රික්ගේ පරිකල්පනයට හසුවූ අයුරු විස්මය ජනකය. පසුකාලීන හොලිවුඩ් සිනමාකරුවන් වූ ස්ටීවන් ස්පීල්බර්ග් හා ජෝජ් ලූකස් හට මෙන්ම මෑතකදී ඉන්ටස්ටෙලර් චිත්‍රපටය නිර්මාණය කළ ක්‍රිස්ටෝපර් නෝලන් හටද 2001 ආභාෂයක් විය. ස්පීල්බර්ග් වරක් පැවසූවේ "අපේ පරම්පරාවේ මහා පිපිරුම මේ චිත්‍රපටය" බවයි. අභ්‍යවකාශ තරණය සම්බන්ධයෙන් වඩාත් යථාර්තවාදී චිත්‍රපට නිර්මාණය කිරීමටද 2001 විශාල බලපෑමක් සිදු කළේය.
