ජෝන්ස්ටවුන්හිදී මරණයට පත් මාක්ස්වාදී උතෝපියාව The Marxist Utopia that died in Jonestown

වර්තමානයේ අප දන්නා පරිදි වැඩිම ඇමරිකානු සාමාන්‍ය වැසියන් පිරිසක් එකවරකදී මිය ගිය අවස්ථාව වන්නේ 2001 සැප්තැම්බර් 11 ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරයි. එසේ වුවත් ඊට පෙර එම ස්ථානය හිමිවූයේ 1978 නොවැම්බර් 18 වැනි දින ඇමරිකානුවන් 900කට අධික ප්‍රමාණයක් ගුයානාවේ පිටිසරබද පෙදෙසක පිහිටි ජෝන්ස්ටවුන් නමින් හැඳින්වූ කෘෂිකාර්මික ජනාවාසයක් තුළදී  සිය දිවි නසාගැනීමේ අවස්ථාවටයි. සමූහ සිය දිවි නසාගැනීමක් ලෙස හැඳින්විය හැකි මෙම අවස්ථාවේදී කිරිදරුවන් පවා  සිය දෙමව්පියන් අතින්ම මරණයට පත්වූ බව සඳහන් වනවා. මෙම ජෝන්ස්ටවුන් ජනාවාසයෙහි සිටි සියලු දෙනා "පීපල්ස් ටෙම්පල් (මහජන දෙවොල) " නම් ආගමික සංවිධානයක සාමාජිකයන්. මෙහි නායකයා වූයේ ජිම් ජෝන්ස් නම් හිටපු පාස්ටර්වරයා (ජනාවාසය හැඳින්වූයේ ඔහුගේ නමින්) . මේ සිදුවීම්වලින් පසු ජනමාධ්‍ය මඟින් People's Temple යනු ඇදහිලි කල්ලියක් (religious cult)  ලෙස හැඳින්වූවත් එවක හා වර්තමානයේ පැවති හා පවතින ඇදහිලි කල්ලිවලට වඩා මහජන දෙවොල බෙහෙවින් වෙනස් වන්නේ එය දේශපාලනික ඇදහිලි සංවිධානයක් වීමයි (political cult) . එම සංවිධානයේ මේ සංකීර්ණතාව එහි නිර්මාතෘවරයා හා බැඳී පවතිනවා. 

මහජන දෙවොල ගැන ටයිම් සඟරාවේ මුල් පිටුව 

ජිම් ජෝන්ස් 

ඇමරිකාවේ ඉන්දියානා ප්‍රාන්තයේ දිළිඳු පවුලක උපත ලබන ජෝන්ස් සිය ළමා විය ගතකරන්නේ ඇමරිකාවේ මහා ආර්ථික අවමනය (Great Depression) නිසා ඇතිවන ද්‍රරිද්‍රතාවයෙන්. තම ළමාවියේ ගෙවූ ඒ දිළිඳු ජීවිතය නිසා කුඩා කල සිටම ජෝන්ස් ඇමරිකාවේ වර්ගවාදයේ ගොදුරු බවට පත් ව සිටි කළු ජාතිකයන් කෙරෙහි සානුකම්පිත දැක්මක් සහිතව සිටි බව පැවසෙනවා. එමෙන්ම ඔහු දැඩිව කියවීමට ඇබ්බැහි වූයෙක්. සියලුම ජාතීන් හා පංතීන්ට එකට සලකන බව පැවසෙන කමියුනිස්ට්වාදය මේ මුල් අවදියේ සිටම ජෝන්ස්ගේ ආකර්ෂණයට ලක්වුනා. මේ සඳහා ඔහුට සිය මවගේ අනුබලයද ලැබුනා. 

ජිම් ජෝන්ස්

දේශපාලනය හා ආගම

කෙසේ වුවත් 1950 දශකය වන විට සීතල යුද්ධය තුළ කමියුනිස්ට් විරෝධී හැඟීම් උත්සන්නව පැවතුනා. ඇමරිකානු සමාජය තුළ කමියුනිස්ට්වාදයට තිබුනු දැඩි විරෝධය නිසා ජෝන්ස් මුලින්ම තම දැඩි වාමාංශික අදහස් පිරිස් වෙත පැතිරවීම සඳහා යොදා ගත්තේ ආගමයි. 1930 දශකයේ සිටම ඇමරිකාව තුළ මූලධාර්මික කිතුණු නිකායන්  වර්ධනය වෙමින් පැවතුනා. සුවකීරීමේ මෙහෙයන්, සමූහ ගායනා ආදි නවමු අංග රැගත් මේ දේව මෙහෙයන් ඇමරිකා‍වේ බයිබල් තීරුවේ හා මැද බටහිර ප්‍රදේශවල ජනප්‍රියව පැවතුනා. 

මෙවැනි කිතුණු නිකායක් ආරම්භ කිරීම මඟින් අනුගාමිකයන් පිරිසක් තනාගෙන සියුම්ව තම දේශපාලනික මතවාදයන් සම්ප්‍රේෂණය කරවීම ජෝන්ස්ගේ උපක්‍රමය වුනා. මේ සඳහා ඔහු මුලින්ම මෙතොදිස්ත පල්ලියක දෙවැනියා ලෙස පත්වුනා. එහෙත් එවකට වර්ගවාදී ලෙස කළු සුදු ජාතීන් වෙන්කෙරුනු (Segregation) ඇමරිකාවේ කළු ජාතිකයන්ද දේව මෙහෙයන්ට එක් කරගැනීමට ඔහු පියවර ගැනීම නිසා කෙටිකලක් ඇතුළත එම පල්ලියෙන් ඔහු ඉවත් කෙරෙනවා. පසුව 1956 දී තම සිහිනය සැබෑ කරගනිමින් සුදු හා කළු ජාතිකයන් එක්ව දේව මෙහෙයේ යෙදෙන මහජන දෙවොල ඉන්දියානාපොලිස්හි ආරම්භ කරනවා. ජෝන්ස්ගේ ප්‍රගතිශීලි මතවාදයන්ට එවකට එම පෙදෙසේ සුදු ජාතිකයන්ගෙන් දැඩි විරෝධයක් එල්ල වූවත් ඔහු එය නැවැත්වූ‍යේ නැහැ. 

කෙසේ වුවත් සියලු වාර්ගිකයන් සාමයෙන් සිටින පොදු දේපළ සහිත කමියුනිස්ට් උතෝපියාවක් නිර්මාණය කිරීමේ සිහිනය ජෝන්ස් සිතින් ඉවත් කරගත්තේ නැහැ. මේ නිසාම 1960 දශකය වන විට වඩාත් ලිබරල් පරිසරයක් තිබූ කැලිෆෝනියාව‍ට ඔහු තම සංවිධානය රැගෙන ගියා. කැලිෆෝනියාවේදී මේ සංවිධානය කෙමෙන් වැඩෙන්න‍ට වූයේ සමකාලීන සමාජ දේශපාලනික තත්ත්වවල බලපෑමත් සමඟයි. එමෙන්ම කැලිෆෝනියාවේ ප්‍රබල ලිබරල් දේශපාලඥයන්ගේ අනුග්‍රහයද කෙමෙන් ජෝන්ස් හට ලැබුනා. මේ නිසා ප්‍රමාණාත්මක සිවිල් බලයක් ඔහු‍ වෙත පැවරුණා. 

කෙසේ වුවත් සංවිධානයේ විවිධ අයථා ක්‍රියා සම්බන්ධයෙන් කලින් එයට සම්බන්ධ වී පසුව ඉවත් වූ යම් කණ්ඩායම්වලින් චෝදනා එල්ල වන්නට වුනා. මේ නිසා තමන්‍ට එරෙහිය දක්ෂීණාංශික කුමන්ත්‍රණයක් ඇතිබවට පැරනොයියාවක් ජෝන්ස් තුළ ඇති වුනා. එබැවින් තම සමාජවාදී උතෝපියාව ඇමරිකාවෙන් බැහැර ව ඇති කිරීම සඳහා ජිම් ජෝන්ස් අවසන තෝරා ගත්තේ දකුණු ඇමරිකාවේ ගුයානාවයි. 

ජෝන්ස්ටවුන් ඛේදවාචකය

ජෝන්ස්ටවුන් හි දරුවන් පිරිසක් 

ගුයානා හි එවකට තිබුනේ සමාජවාදී රජයක්. එමඟින් පිටිසර බද ප්‍රෙද්ශයක විශාල බිම් කොටසක් බදුගෙන ජෝන්ස්ටවුන් නම් කෘෂිකාර්මික ජනාවාසයක් පිහිටුවීමට ජෝන්ස් කටයුතු කළා. තම මාක්ස්වාදී සිහිනය අනුව ස්වයංපෝෂී කොලනියක් මෙන් ජෝන්ස්ටවුන් ජනාවාසය නිර්මාණය කළා. එහි සියලු දෙනා වැඩෙහි නිරතවුනා. අවශ්‍ය එළවළු, මස් ආදිය ගොවිපළ තුළින්ම සපයා ගත්තා . එමෙන්ම කළු සුදු භේදය සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කොට ඔවුන් සහෝදරත්වයෙන් ජීවත් වුනා. කෙසේ වුවත් කොලණියේ ජනගහනයෙන් 90%ක් පමණම කළු ජාතිකයන් වුනා. ඔවුන් පවුල් ලෙස ජීවත් වූ අතර කුඩා දරුවන් හා බිළිදුන් විශාල ප්‍රමාණයක්ද වයෝවෘද්ධ විශ්‍රාමිකයන්ද මේ අතර වුනා. සියලු දෙනා සතුටින් ජිවත් වන බව පෙනුනත් ජෝන්ස් සතුව තුවක්කු ගත් සන්නන්ධ කණ්ඩායමක්ද තිබුනා. 

මේ අතර ඇමරිකාවේ මහජන දෙවොල ගැන විවාදය දිගටම පැවතුනා. එම සංවිධානය තුළ සිටින සිය දරුවන් නැවත ලබා දෙන ලෙස සංවිධානයෙන් ඉවත් වූ පිරිස් උද්ඝෝෂනය කළා. මේ නිසාම කැලිෆොනියාවේ කොන්ග්‍රස් සභිකයෙක් වූ ලියෝ රයන්, එම ඥාතීන් හා මාධ්‍යෙව්දීන් පිරිසක් සමඟ ජෝන්ස්ටවුන් වෙත පැමිනියා. මුලදි රයන් ඇතුළු පිරිස හොඳින් පිළිගැනුනත් ජෝන්ස්ටවුන් හි සිටි තවත් අනුගාමිකයන් පිරිසක් රයන් සමඟ ආපසු යාමට උත්සාහ කිරීම නිසා ගැටුම් කාරී තත්ත්වයක් පැන නැගුනා. අවසානයේ ජනවාසයෙන් එපිට නවතා තිබූ තම ගුවන්යානයට ගොඩවීමට සිටින මොහොතේදී ජෝන්ස්ටවුන් සිට පැමිණි සන්නන්ධ කණ්ඩායමක් මේ පිරිසට ප්‍රහාරයක් එල්ල කළා. එය අවසන් වූයේ කොන්ග්‍රස් සභික ලියෝ රයන්ගේ මරණයෙන්. තවත් මාධ්‍යෙව්දීන් කිහිප දෙනෙක්ද මේ ප්‍රහාරයේදී ජීවිතක්ෂයට පත් වුනා. 

මේ සිදුවීමත් සමඟ තවදුරටත් තමාට හෝ සංවිධානයට ලෝකයෙන් වසං වී සිටිය නොහැකි බව ජෝන්ස් තේරුම් ගත්තා. එදින රාත්‍රිෙය්ම සමූහ සිය දිවි නසාගැනීම ඇරඹුනා. නෙක්ටෝ වලට සමාන ෆෙලේවර් ඒඩ් නම් සිසිල් බීම වර්ගය සහිත විශාල භාජනවලට පොටෑසියම් සයනයිඩ් කලවම් කර සියලු දෙනා පානය කළා. දරුවන්ට දෙමාපියන් ඒවා ලබාදුන්නා. ඉතාම කාලකණ්නි ලෙස කිරිදරුවන්ටද මේ විස පානය ලබා දී තිබුනා. ජිම් ජෝන්ස් ද සියතින්ම වෙඩි තබාගෙන සිය දිවි හානි කරගත්තා. පසු දින පහන් වන විට ජෝන්ස් ටවුන් සංකීර්ණයම එකම මළ කඳන් ගොඩක් බවට පත්ව තිබුනා. පසුව ඇමරිකානු හමුදාවන් මඟින් කුණුවී පිම්බී තිබූ මේ මළ සිරුරු ආපසු ඇමරිකාවට එවීමේ කාර්යය කරන ලද්දේ ඉතාම අසීරුවෙන්. 

ජෝන්ස්ටවුන් ජනාවාසය පුරා මළ සිරුරු විසිරී තිබූ අයුරු 

සමකාලීන ජනමාධ්‍යත් ඉන් පසුවත් මහජන දෙවොල හඳුන්වන්නේ ආගමික ඇදහිලි කල්ලියක් ලෙසයි. එසේවුවත් අදේවවාදියෙක් වූ ජිම් ජෝන්ස් ආගම මුවාවෙන් ඇති කරගත්තේ මාක්ස්වාදී ඇදහිලි කල්ලියක්. ලංකාවේද මාක්ස්වාදි/ සමාජවාදී මතයන් අනුගමනය කරන දේශපාලන පක්ෂ ඇදහිලි කල්ලි මෙන් ක්‍රියා කරන බව මගේ නිරීක්ෂණයක්.